جزییات تشکیل بانک اطلاعات هویت ژنتیک

جزییات تشکیل بانک اطلاعات هویت ژنتیک

جزییات تشکیل بانک اطلاعات هویت ژنتیک
رییس قوه قضاییه روز گذشته دستورالعمل تشکیل بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران را ابلاغ کرد. براساس این دستورالعمل بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران پس از تشکیل مکلف به تهیه و جمع‌آوری اطلاعات ژنتیکی مجرمان می‌شود. «حمایت» برای بررسی جزییات بیشتر درباره نحوه عملکرد این بانک با دکتر «رضا علاءالدینی»، سرپرست بانک اطلاعات ژنتیک سازمان پزشکی قانونی گفت‌وگویی انجام داده که درپی می آید.
درباره بانک ژنتیک ایران
علاءالدینی با بیان اینکه آزمایشگاه‌های ژنتیک قانونی در ایران مدتی است فعالیت خود را آغاز کرده اند، گفت: از 15 سال قبل در دنیا موضوع تهیه بانک ژنتیک مطرح شد و کارشناسان در گوشه و کنار دنیا به این نتیجه رسیدند که بر اساس آمار 60 درصد از مجرمانی که یک بار محکوم می‌شوند با گذشت پنج سال پس از محکومیت دوباره به چرخه جرم باز می‌گردند.وی ادامه داد: این موضوع موجب شد تا کشورها با تهیه مشخصات تشخیص هویتی مجرمان امکان شناسایی آنان را در صورت ارتکاب به جرم مجدد، فراهم کنند.  سرپرست بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران افزود: درکشورما هم براساس ماده 211 قانون برنامه پنجم توسعه
قوه‌قضاییه مکلف شد  با همـکاری سازمان پزشکی قانونی، دادستانی کل کشور و نیـروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، اقدامات لازم را جهت تقویت و انسجام گروه‌های بررسی صحنه جرم و تهیه شناسنامه هویت ژنتیکی افراد با بهره‌گیری از نیروهای متخصص و روشها و تجهیزات روزآمد به‌عمل آورد.
اعضای 12 نفره بانک ژنتیک
سرپرست بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران ادامه داد:‌ اعضای هیات مدیره بانک ژنتیک 12 نفر هستند که سیاست‌گذاری کلی‌ فرایند‌های بانک ژنتیک را بر عهده دارند. علاءالدینی گفت: به‌عبارت دیگر بانک ژنتیک شامل ارکان مختلفی مانند هیات مدیره، رییس بانک ژنتیک، رییس هیات مدیره و تشکیلات اجرایی است و در آن هیأت مدیره بانک ژنتیک به ریاست رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور تشکیل می‌شود. این هیأت متشکل از 12 نفر شامل رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور (رئیس هیأت مدیره) ،دادستان کل کشور یا نماینده تام‌الاختیار وی ،فرمانده نیروی انتظامی یا نماینده تام‌الاختیار وی ، رئیس مرکز حفاظت اطلاعات قوه قضائیه یا نماینده تام‌الاختیار وی ،رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی یا نماینده تام‌الاختیار وی ،معاون پزشکی و آزمایشگاهی معاون آموزشی و پژوهشی سازمان پزشکی قانونی کشور،سه نفر از متخصصین علوم مرتبط،رئیس بانک ژنتیک (دبیر هیأت مدیره) ویک نفر قاضی عالی رتبه با ابلاغ رئیس قوه قضائیه حضوردارند. وی افزود: دی ماه سال 90، موضوع تشکیل بانک اطلاعات هویت ژنتیک دردستورکار قوه قضاییه قرارگرفت پزشکی قانونی بعد از تدوین آیین نامه مربوطه آن را تقدیم مسئولان عالی قضایی کرد و پس از  اعمال اصلاح در ترکیب اعضای هیات مدیره، یک قاضی عالی رتبه در این هیات گنجانده شد.
اطلاعاتی که با کد و شناسه ثبت می‌شود
وی در ادامه اظهار کرد‌: به طور کلی مسئولیت بانک ژنتیک دریافت شناسه‌های ژنتیک افراد و نمونه‌های انسانی از آزمایشگاه‌های مورد تایید بانک ژنتیک و ذخیره‌سازی و مقایسه تطبیقی آنهاست. شناسه‌های ژنتیک، اطلاعات هویت ژنتیک افراد است که دارای خصوصیت منحصر به فرد است و امکان ذخیره‌سازی الکترونیک و مقایسه تطبیقی آنها برای شناسایی مجرمان و یا بقایای انسانی مجهول‌الهویه وجود دارد.به گفته این مقام مسئول در سازمان پزشکی قانونی، در صورت مشابهت شناسه‌های جدید به دست آمده از صحنه جرم با شناسه‌های ذخیره شده در بانک ژنتیک و اعلام آن به مراجع قضایی ذی‌ربط، امکان شناسایی فرد مورد نظر فراهم می‌شود. ذکر این نکته لازم است که این فناوری در موارد مختلف تشخیص هویت، از جمله مجرمان و قربانیان حوادث غیرمترقبه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.علاءالدینی در خصوص اجرای عملیات آزمایش ژنتیک یادآور شد که در صورت تکمیل ظرفیت آزمایشگاه‌های دولتی برای اجرای این‌گونه آزمایش‌ها، امکان استفاده از ظرفیت آزمایشگاه‌های خصوصی نیز در دستورالعمل بانک ژنتیک پیش‌بینی شده است.سرپرست بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران در خصوص یکی از مواد این دستور‌العمل که به مساله حفاظتی و امنیتی نگهداری نمونه‌ها ارتباط پیدا می‌کند، گفت:‌ تعیین مدت زمان نگهداری از نمونه‌ها و شناسه‌های ژنتیک و اطلاعات مرتبط همراه با در نظر گرفتن موارد امنیتی، اخلاقی و ظرفیت‌های موجود در اختیار هیات‌مدیره بانک ژنتیک خواهد بود.
مشمولان بانک اطلاعات هویت ژنتیک
وی در پاسخ به این پرسش که تهیه بانک ژنتیک در ابتدا شامل چه افرادی می‌شود؟ گفت: مجرمان در زمان سپری شدن دوران محکومیت و نمونه‌های به دست آمده از صحنه جرم از جمله مواردی هستند که برای مرحله نخست، شناسه‌های ژنتیکی آنها تهیه و ثبت می‌شود. البته تعیین مصادیق جرایمی که اطلاعات ژنتیکی مجرمان آنها در بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران ثبت می‌شود به عهده هیات مدیره بانک ژنتیک است.سرپرست بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران خاطرنشان کرد: علاوه بر این افراد، نمونه‌های به‌دست آمده از قربانیان وقایع جنایی و بقایای انسانی مکشوفه و همچنین اجساد مجهول‌الهویه که امکان شناسایی آنها به روش‌های دیگر وجود نداشته باشد یا خویشاوندان موثر در تعیین هویت هم مشمول ثبت در سامانه بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران هستند.
وی اظهار کرد: بخش‌هایی‌ از مولکول DNA دارای تفاوت‌هایی‌ در افراد مختلف است که اغلب از همان تفاوت‌ها در تشخیص هویت ژنتیکی‌ استفاده می‌شود.به گفته علاءالدینی، در طی حیات یک فرد حتی قبل از تولد و نیز پس از مرگ، ساختار مولکول DNA توالی ساختمانی خود را حفظ می‌کند که از این خصوصیت می‌توان در شناسایی افراد در بازه زمانی‌ طولانی استفاده کرد. وی در توضیح بیشتر افزود:‌ توالی مولکول DNA فقط در دوقلو‌های یکسان کاملا مشابه است که برای تفکیک آنها باید از روش‌های دیگر تشخیص هویتی استفاده کرد.منبع:روزنامه حمایت